نامه فتحعليشاه به سفير ممالک محروسه در اسلامبول (اصل نامه در موزه سلطنتی است)
اول- برذمت تو لازم است که به درستی تحقيق کنی که وسعت ملک فرنگستان چقدر است و آيا کسی به نام پادشاه فرنگ وجود دارد يا نه در صورت وجود داشتن پايتختش کجاست.
دوم- فرنگستان عبارت از چند ايل است؟ آيا شهر نشينند يا چادرنشين؟ خوانين و سرکردگان ايشان کيانند؟
سوم- درباب فرانسه غور رسی خوبی بکن و ببين فرانسه هم يکی از ايلات فرنگ است و يا گروهی ديگر است و ملکی ديگر دارد بناپارت نام کافری که خود را پادشاه فرانسه مي داند کيست و چه کاره است.
چهارم- درباب انگلستان تحقيق جداگانه و عليحده کن و ببين ايشان که در سايه ماهوت و پهلوی قلم تراش اين همه شهرت پيدا کرده اند از چه قماش به شمار مي روند و از چه قبيل قومند و آيا اينکه مي گويند در جزيرهای ساکنند و ييلاق و قشلاق ندارند و قوت غالبشان ماهی است راست است يا نه اگر راست باشد چطور مي شود در يک جزيره بنشينند و هندوستان را فتح کنند پس از آن در حل اين مسأله ديگر که در ايران اين همه به ذهن ما افتاده صرف مساعی و اقدام بنما و نيک بفهم که در ميان انگلستان و لندن چه نسبت است آيا لندن جزوی از انگلستان است يا انگلستان جزوی از لندن است.
پنجم- به علم اليقين تحقيق کن که کمپانی هند شرقی که اين همه مورد بحث و گفتگو است با انگلستان چه رابطه ای دارد، آيا بنا به شهر اقوال عبارت است از يک پيرزن و باباعلی قول بعضهم مرکب از چند پيرزن و آيا راست است که مانند مرغوغيت باشد يعنی خداوند تاتاران زنده و جاويد است و او را مرگ نيست و يا اينکه فناناپذير است به يقين درباب اين دولت لايفهم اننگليزان با دقت تمام وارسی کن و بفهم که چگونه حکمرانی است و صورت حکمرانی او چگونه است.
ششم- از روی قطع و يقين غوررسی در حالت ينگی دنيا کن. در اين باب سرمويی فرونگذار .
هفتم- و بلکه آخر تاريخ فرنگستان را بنويس و در مقام تفحص و تجسس براين که اسلم شقوق و احسن طرق برای هدايت فرنگستان گمراه به شاه راه اسلام و بازداشتن ايشان از اکل ميته و لحم خنزير کدام است؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر