انجیل برنابا اثری پدیدارشده در قرون وسطی[۱] می‌باشد که ادعا شده‌است توسط برنابا، شخصیت مسیحی برجسته از قرون اول میلادی به نگراش درآمده است.[۲] این کتاب نسبت به انجیل‌های رسمی مسیحیت شباهت بسیار بیشتری به اعتقادات مسلمانان دارد.
اعتبار این کتاب به شدت مورد تردید واقع شده‌است چرا که اسناد قدیمی از آن وجود ندارد و قدیمیترین اشاره به آن وجود نام آن در لیست ممنوعه پاپ ژلازیوس یکم در اواخر قرن پنجم میلادی است.[۳] و قدیمی ترین دستنوشته‌ها مربوط به قرن ۱۶ می‌شود. اکثر محققان غربی و مسیحی (و حتی برخی مسلمانان) اعتبار آن را زیر سوال برده‌اند و آن را اثری جعلی متعلق به به قرن ۱۶[۴] می‌دانند که ادعا می‌شود توسط برنابای عهد جدید (قرن ۱ میلادی) از یاران حواریون مسیح به نگارش درآمده است. از طرف دیگر برخی مسلمانان جعل بودن این انجیل را نپذیرفته‌اند و آن را نسبت به اناجیل رسمی مسیحیت معتبرتر می‌دانند.
اندازهٔ این انجیل برابر مجموع چهار انجیل رسمی است (دستخط ایتالیایی ۲۲۲ فصل دارد) و متن آن حاوی مواعظ اخلاقی و عرفانی از زبان مسیح است.
برنابا که نام اصلی او یوسف است، در زمان رسولان به دین مسیح متدین شد. او علاقات دنیوی را قطع کرد و مردم را به دین مسیح ترغیب میکرد و در مصائب و زحمات آنها شریک می‌شد. همین دلیل رسولان، او را به این اسم ملقب کردند [۵]. از اول ظهور اسلام تا این قرن اخیر در میان مسلمانان، اسمی و رسمی از انجیل برنابا نبوده. چنانچه لونسدال و لوراراغ و خلیل سعادت و تعدادی دیگر از دانشمندان برجسته اروپا بدین مطلب اذعان دارند [۶] [۷] تحلیل انجیل برنابا از دیدگاه اسلام
انجیل برنابا Barnaba
{برنابا یا پسر وعظ، یکی از حواریون مسیح، مورد اعتماد و مخزن اسرار وی بود. به اعتقاد مسلمین، انجیل وی یکی از بهترین اناجیلی است که از عصر نبوت مسیح از نظر صحت و اتقان مطالب، تعلیمات اخلاقی و معارف الهی در میان اناجیل موجود و بلکه همه کتاب‌های آسمانی (به استثنای قرآن) بی‌نظیر است. از امتیازات این کتاب (به اعتقاد اکثر مسلمانان) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. خواننده پس از تأمل در آن اطمینان پیدا می‌کند که کلماتش از مجرای وحی صادر شده و قدرت بشری از تنظیم و بیان چنین متنی ناتوان است.
۲. ساحت مسیح را از تهمت گناه پاک کرده و انحراف تعلیمات برخی از دانشمندان مسیحی را (مانند پولس که زحمات دو پیامبر بزرگ الهی موسی و عیسی: را پایمال نمود) را آشکار کرده است.
۳. در این انجیل بشاراتی در مورد محمد، پیامبر اسلام که در سایر کتب آسمانی مورد تحریف و ابهام قرار گرفته و یا از آنها حذف شده است، با کمال صراحت دیده می‌شود.
برنابا این کتاب را به امر مسیح نوشته‌است[۸]. از نکات قابل توجه این کتاب این است که در[۹] به صراحت از بی‌ایمانی پولس سخن گفته‌است. در مورد رابطه پولس و برنابا در کتاب اعمال رسولان[۱۰] تصریح شده که در سفر سومی که برنابا و پولس به اورشلیم (بیت المقدس) رفتند، میانشان مشاجره‌ای در‌گرفت که منجر به جدایی آنها شد. در اعمال رسولان[۱۱] گوید: برنابا پولس را پس از آنکه هدایت یافت به حواریون معرفی کرد و[۱۲] میگوید پولس دشمن سرسخت آیین مسیحی بود و پس از صعود مسیح، از پیروان مسیحیت شد. بنابراین روشن است که پولس مردی بیایمان و مخالف آیین مسیح و دشمن برنابا بوده است و بر همین اساس انجیل برنابا را از کتب مسیحی حذف کرد تا جاییکه برخی از پیروانش مانند پاپ جلاسیوس اول از مطالعه آن نهی اکید نمودهاند. بدون شک، انجیل منسوب به برنابا در قرون اول مسیحی و قرون متمادی پیش از اسلام وجود داشته و استفاده از آن در میان مسیحیان متداول بوده است. بهترین دلیل این ادعا، اعتراف دانشمندان و مورخین مسیحی است که نمونه‌هایی از آن را ذکر می‌کنیم: ۱. فرمان پاپ جلاسیوس اول در مورد نهی از مطالعه انجیل برنابا، و تدیوس، و جیمس، و برتو لوماس، و اندریو که[۱۳] پاپ جلاسیوس در سال ۴۹۲ میلادی یعنی ۱۱۸ سال پیش از بعثت پیامبر اسلام به سمت پاپ منصوب شد. بنابراین فرمان فوق، بیش از یک قرن پیش از اسلام صادر شده است. ۲. صاحب اکسیهومو (از دانشمندان پروتستان) بخش پنجم از تتمه کتابش را به معرفی انجیل برنابا تخصیص داده و مطالبی را از قدمای مسیحی نقل کرده‌است. این کتاب در ۱۸۱۳ میلادی در لندن چاپ شده است.
۳. پطرس بستانی، از دانشمندان مسیحی در دایرة‌المعارف کبیر، مطالب شایان توجهی راجع به برنابا و انجیل منسوب به وی می‌نویسد که قسمتی از آنها در ادامه بررسی می‌شود:
"نام اصلی برنابا، جوزف (یوسف) بود. کلمه برنابا سریانی و بمعنی "ابن النبّوة" یا "ابن الانذار" یا "ابن التعزیة" است. برنابا نخستین کسی از میان حواریون است که آیین یهودیت را ترک کرد و به مسیح ایمان آورد. گفته می‌شود کاتب رساله برنابا قدّیس برنابا است. این رساله در قرون اول مسیحی معروف بوده و مکررا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. از جمله کسانی که از آن اقتباس نمودهاند اکلیمنضس اسکندری و اوریجانس هستند. "اوسابیوس" و "ایرونیموس" نیز از آن یاد کرده‌اند. انجیل برنابا در طی قرون متمادی فراموش شده و نسخه‌های آن از دسترس مردم خارج شده بود تا آنکه در قرن ۱۷ میلادی "سرمند" یونانی آن را در رساله خطی از رسائل "بولیکبوس " یافت و در همین قرن "هوغومیزدوس " نسخه لاتینی آنرا در دیر "کورفی " به‌دست آورد که در‌سال ۱۶۴۵ میلادی در پاریس چاپ شد. در سال ۱۶۹۴ میلادی، رییس اساقفه (مرجع روحانی مسیحیت)، اوشه، نیز نسخه‌ای از این انجیل به دست آورده و به رسائل اغناطیوس افزود. ولی بر اثر یک آتش‌سوزی در آکسفورد، کتابخانه‌ها آتش گرفته و قسمت اندکی از این نسخه باقی ماند. نسخه یونانی و لاتینی انجیل برنابا مکرراً چاپ شده و "ویک" آن را به انگلیسی و شخص دیگری نیز آن را به زبان آلمانی ترجمه کرد.
ناگفته نماند که تمامی نسخ ذکر شده، کپی نسخه (سرمند) یونانی است که ناقص و در چهار فصل است، ولی در سال ۱۸۵۹ میلادی، "تیشندرف" نسخه یونانی کاملی را که ۲۱ فصل داشت از جبل سینا به دست آورد. بهترین نسخه این رساله به صورت لاتینی قدیمی با حواشی و تفسیر است که به "هلجنفلد" مشهور است. این نسخه در سال ۱۸۶۵ میلادی در "لیبسیک" و در سال ۱۸۶۴ میلادی در جرنال آمریکائی چاپ شد. تعداد زیادی از دانشمندان معتقدند که انجیل برنابا را قدّیس برنابا، رفیق پولس نوشت و رأی متأخرین این است که این نسبت صحیح نیست و از جمله دلایل منکرین این است که در این رساله از خرابی اورشلیم سخن به میان آمده، بنابراین قطعا بعد از سال ۷۰ میلادی نوشته شده است زیرا برنابا قبل از خرابی اورشلیم یعنی سال ۶۴ وفات کرده بود. بهتر است که بگوییم این نسخه در کنیسه اسکندریه در قرون اولیه مسیحیت پیدا شده است و احدی قائل نشده که بعد از سال ۱۲۰ میلادی نوشته شده است." از مطالبی که از دایرة‌المعارف پطرس بستانی مسیحی نقل شد می‌توان نتیجه گرفت:
۱. برنابا از پیشگامان ایمان به مسیح در بین حواریون وی بوده است.
۲. نویسنده انجیل منسوب به او (انجیل برنابا)، قدیس برنابا است.
۳. این انجیل قرون متمادی در بین مسیحیان فراموش شده بود (و استفاده از آن معمول نبود) تا آنکه در قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی مجدداً مورد توجه قرار گرفت. این همان انجیلی است که در قرون اولیه مسیحی، فراوان مورد استفاده قرار می‌گرفت و به زبان‌های مختلف ترجمه می‌شد.
۴. اگرچه برخی از دانشمندان مسیحی در اینکه این کتاب توسط شخص قدیس برنابا نویسنده اصلی این کتاب است تشکیک می‌کنند، ولی در این که این کتاب قبل از سال ۱۲۰ میلادی نوشته شده است اختلافی ندارند. جیمز هاکس در قاموس مقدس می‌نویسد:"بعضی رساله به عبرانیان را به برنابا نسبت می‌دهند، و رساله دیگری را که نیز به اسم اوست ولی نویسندهاش معین نیست (انجیل برنابا) به او نسبت می‌دهند. به‌طور قطع [می‌توان گفت که] برنابا آن را ننوشت. شاید این رساله در اوایل سال ۷۰ بعد از میلاد نوشته شده است". با آنکه تعصبات مذهبی آقای هاکس را از حق‌گویی منحرف کرده‌است تا بدون هیچ دلیلی حکم کند که انجیل برنابا نوشته قدیس برنابا نیست، نتوانسته وجود چنین انجیلی را انکار کند و تالیف آن را در سال ۷۰ بعد از میلاد (۴ قرن قبل از اسلام!) محتمل دانسته‌است.
۵. نام بسیاری از اناجیلی که در قرون اولیه مسیحیت در میان مسیحیان مورد استفاده قرار می‌گرفت ذکر شده است. البته در زمان هر یک از مراجع روحانی مسیحی در آنها تبدیل و تغییری ایجاد شد و یا نسخه‌ای در جهت مطالعه یا عدم مطالعه برخی صادر شده است. نام انجیل برنابا و انجیل مسیح نیز در میان آنها دیده می‌شود.[۱۴]
در انجیل مرقس[۱۵] وانجیل برنابا[۱۶]، به انجیل مسیح اشاره شده است و از آیه ۵ - ۱ از آن سخن گفته شده است. که از انجیل مسیح چیزی در دست نیست. اناجیلی که سابقاً و فعلا معمول بوده و هست، نوشته بعضی از شاگردان مسیح و برخی از افراد مجهول‌الاسم است. مطالب این اناجیل به دلیل کثرت تعداد نویسندگان متناقض و و برخی از مواقع بیاساس است (البته ساحت قدس وحی از چنین مطالبی مبرا است). با این حال، مطالب موجود در انجیل برنابا که به دستور حتمی خود مسیح نوشته شده است، برای جویندگان حق کافی است، زیرا در حقیقت نسخه‌ای از انجیل مسیح است. این انجیل همانطور که مسترلونسدال و مادام لورا راغ اعتراف کرده‌اند، در حالی در اروپا پیدا شد که در میان مسلمانان هرگز نام و اثری از آن نبود. هر اندیشمندی که غبار تعصب، خردِ پاکَش را آلوده نکرده می‌فهمد که نسبت دادن جعل و تالیف این انجیل به مسلمانان کاملا غیر‌قابل‌قبول است. زیرا هیچ‌گاه در کتب نویسندگان اسلامی، حتی در کتاب‌هایی که در خصوص اثبات اسلام و رد مسیحیت نوشته شده نامی از انجیل برنابا به میان نیامده‌است. در فهرست‌های قدیمی و جدید فارسی و عربی کتابخانههای بزرگ جهان و مستشرقین که نام نادرترین و گمنام‌ترین کتب عربی و فارسی هم در آنها موجود است، کوچکترین اثری از این انجیل که بهترین اسلحه مسلمانان در برابر مسیحیان است وجود ندارد. کدام عقلی می‌پسندد که گروهی کتابی را تألیف کنند و خود خبری از آن نداشته و در کتاب‌ها و کتابخانههای آنان نامی از آن به میان نیاید و پس از ۱۴ قرن به زبان مردمی دیگر و در کتابخانههای همان قوم پیدا شود؟ بنابراین حتی احتمال جعل آن توسط مسلمین نیز بسیار بعید است.
جرم انجیل برنابا مخالفت شدید آن با تعالیم پولس است. این انجیل بر خلاف سایر اناجیل موضوع صلیب (به دار آویختن) مسیح را شدیداً انکار و آن را زشتترین نسبت ناروا به وی می داند. عنوان تثلیث را از میان می‌برد و توحید حقیقی الهی را اثبات می‌کند. برخلاف پولس که شریعت عمل را نسخ کرد، تنها راه سعادت را داشتن توامان عقیده و عمل پاک می‌داند. وی با پولس که نجات امت را تنها مرهون محبت مسیح و اعتقاد به تثلیث می‌داند و به نام دین، مسیحیان را در انجام هر‌گونه عمل منافی عفت آزاد گذاشت (و به همین سبب در مدت کمی پیروان بسیاری پیدا کرد)، مخالف است. پس از اسلام جرم دیگری نیز بر آن افزوده شد و آن بشارات صریح و مکرر آن در مورد طلوع نور قدسی محمّدی است. همه اینها سبب شد تا استفاده از این انجیل در بین مسیحیان متروک شود.
دانشمندان مسیحیت برای آنکه پرده از روی کارشان برداشته نشود از نهی پاپ جلاسیوس اول در مورد مطالعه انجیل برنابا نیز فراتر رفته و نسبت تألیف به یکی از مسلمانان دادهاند و این انجیل را اساساً انکار کردند. آیا با وجود تصریحات دانشمندان مسیحی در مورد وجود انجیل برنابا قبل از اسلام، می‌توان پذیرفت که یکی از مسلمانان آن را تألیف کرده‌است؟}[۱۷] نام محمّد از دیدگاه انجیل برنابا
مسیح بر اساس آنچه در انجیل برنابا [۱۸] ثبت شده است، در پاسخ سوال کاهنی که نام آن حضرت را پرسیده بود پاسخ داد: نام مسیا عجیب است، زیرا که خدا وقتی روان او را آفرید و او را در نور آسمانی گذاشت، برای او نامی انتخاب کرد [۱۹] خدا فرمود: صبر کن ای محمّد! زیرا می‌خواهم برای تو (و فقط برای تو) بهشت و جهان خلق کنم. و می‌خواهم به خاطر تو بسیاری از خلایق [گناهکار] را که میبخشم. حتی هر که نام تو را مبارک، مبارک می‌کنم و هر که تو را لعنت کند [ و با تو دشمنی ورزد] ملعون [و دور از رحمت من] می‌شود.
و سپس فرمود [۲۰]: همانا نام مبارک او محمّد است. آن وقت همه مردم [که در اطراف یسوع بودند] با صدای بلند گفتند: ای خدا! پیامبر خود را به سوی ما بفرست. ای محمّد! خیلی زود برای خلاص جهان [از ظلم و فساد] بیا.[۲۱] محمد، خاتم پیامبران از دیدگاه انجیل برنابا
در انجیل برنابا [۲۲] در مورد خاتمیت محمد میگوید: (۶) و به تحقیق پیامبران همه آمدند، مگر "رسول اللّه". آنکه زود است بعد از من بیاید، زیرا که خدا میخواهد که من راه او را مهیا سازم. مسیح در آیه فوق از پیامبر پس از خود با عنوان "رسول اللّه" و آخرین پیامبران یاد کرده و ایمان به رسالت آن محمد را با خاتمیت وی ملازم دانسته است. بر همین اساس هرکس که پس از پیامبر اسلام ادعای نبوت کند، از زمرهی پیامبران بیرون و از شیاطین و منحرفین جهان خواهد بود.
درانجیل برنابا[۲۳] که تمامی آیات آن بشارت به ظهور خاتم‌النبیین، محمد است و درباره خاتمیت وی فرماید: (۷) کاهن در جواب مسیح گفت آیا پیامبران دیگر بعد از آمدن پیامبر خدا خواهند آمد؟ (۸) پس یسوع در جواب فرمود: بعد از او پیامبران راستگو که از جانب خدا فرستاده شده باشند نخواهند آمد (۹) و لیکن جمع بسیاری از پیامبران دروغگو خواهند آمد و همین است که مرا غمگین می‌سازد.[۲۴] نخستین دستخط‌های این انجیل در اواخر قرن شانزدهم در دو نسخه به زبان‌های ایتالیایی و اسپانیایی کشف شد.[۲۵][۲۶] با این وجود امروز تنها یک نسخه قرن هجدهم از نسخهٔ اسپانیایی در دست است. اخیرا اخباری در خصوص یافتن نسخه ای قدیمی از انجیل برنابامربوط به قرن پنجم میلادی در کشور ترکیه در رسانه های جهان منتشر گردیده است. شباهت‌ها به اعتقادات اسلامی
این انجیل شامل مواعظ اخلاقی و اعتقادی می‌شود که شباهت زیادی به تعلیمات اسلامی دارد. تعداد کمی از این شباهت‌های عمده آورده می‌شود:
ملغا نشدن شریعت به شکل پولسی[۲۷]
عدم پیشینه تاریخی در مباحثات مسلمانان
مسیح در انجیل برنابا
آن وقت یسوع(عیسی) فرمود: وقتی که رسول‌الله بیاید، پس از نسل که خواهد بود؟ شاگردان جواب دادند: از داوود... تصدیق کنید مرا؛ زیرا به شما راستی می‌گویم به درستی که عهد بسته شده‌است با اسماعیل نه با اسحاق.[۳۲]
پس اعتراف نمود یسوع و فرمود: براستی و درستی که من مسیا نیستم.[۳۳]
در کل، این کتاب صریحا اعلام می‌کند که عیسی، "مسیا" نیست[۳۴] ،مسیا ظاهرا ترجمهٔ واژه عبری "ماشیح" می‌باشد و شخصی از نسل اسماعیل، (محمد بن عبدالله یا مهدی) خواهد بود.
با این حال در بخش‌های اولیهٔ این کتاب می‌بینیم که از عیسی با عنوان «مسیح» یاد شده:
پیغمبر تازه‌ای که فرستادهٔ خداست بسوی جهان، بحسب روایت برنابا فرستادهٔ او. برنابا، فرستادهٔ یسوع ناصری مسمی به مسیح آرزو می‌کند از برای همهٔ ساکنین زمین اسلام تسلیه را. ای عزیز! به درستی که خدای بزرگ عجیب تفقد نموده‌است ما را در این روزهای پسین به پیغمبر خود یسوع مسیح، به رحمت بزرگ از برای تعلیم؛ و آیاتی که گرفته‌است آنها را شیطان وسیلهٔ گمراه نمودن بسیاری را به دعوی پرهیزگاری، (۴) که بشارت دهندگانند به تعلیمی که سخت کفر است خوانندگان مسیح را پسرخدای.[۳۵]
برخی معتقدند نویسندهٔ این انجیل تشخیص نمی‌دهد که دو واژهٔ مسیح (که برای عیسی به کار برده شده) و مسایا (که برای موعودی از نسل اسماعیل به کار برده شده) هر دو ترجمهٔ کلمهٔ کریستوس بوده و به معنا ی مسح شده می‌باشند.[۲۶][۳۶][۳۷] قابل ذکر است، در طومارهای دریای مرده که اخیرا در نزدیکی دریای مرده کشف شده‌اند و به قرن اول تا سوم قبل میلاد تعلق دارد، نیز به دو مسیح، و نه تنها یک مسیح، که در آخرالزمان ظهور خواهند کرد اشاره شده‌است.[۳۸] با این حال نکته‌ای که در انجیل برنابا موجود می‌باشد، این است که که مسیا(ترجمهٔ عبری مسیح) بودن مسیح انکار شده و در بخشی دیگر بر مسیح بودن وی تاکید شده که این مسأله، موضوع را فرضیهٔ «باور اسین ها(اهالی قمران) به ۲ مسیح» جدا می‌سازد.
نقل قول‌هایی از دانته در انجیل برنابا
دانته، یکی از مشهورترین نویسندگان ایتالیا، در دوره بونیفاس هشتم می‌زیست. او نوشتن ”کمدی الهی“ معروف خود را در سال ۱۳۰۰م. آغاز کرد.[۳۹] برخی محققین بر این باورند که نویسندهٔ انجیل برنابا نقل قول‌هایی از دانته را به مسیح نسبت داده [۴۰][۳۹] برای مثال، عبارت مورد استفادهٔ دانته، «خدایان دروغین و دروغگو»[۴۱] چندین بار در این انجیل استفاده شد.[۴۲][۴۳] همچنین توصیفات جهنم در انجیل برنابا [۴۴] به گونهٔ چشمگیری شباهت به توصیفات دانته پیرامون برزخ و جهنم دارد[۴۵] در این انجیل می‌خوانیم که نه آسمان وجود دارند و بهشت از تمام این آسمان‌ها بزرگتر است، [۴۶]. که این باز ما را به یاد آثار دانته می‌اندازد.[۴۰][۳۹] البته سردار کابلی در مقدمه ترجمه فارسی انجیل برنابا، چنین مطلبی را رد کرده و گفته‌است که چون برنابا قبل از دانته می‌زیسته، بنابراین به نظر می‌رسد که نقل قول دانته از برنابا منطقی تر باشد.[۴۷] این انجیل اگر چه نسبت به انجیل‌های رسمی مطابقاتی خیلی بیشتر با منابع اسلامی دارد ولی به طور صددرصد با منابع اسلامی سازگار نیست برای نمونه در فصل سوم آمده‌است مسیح بدون درد زاده شده‌است[۴۸] در حالی که در قرآن سوره مریم صحبت از درد زایمان مریم است[۴۹] از این رو برخی از مسلمانان آن را بصورت کامل نپذیرفته‌اند.
البته عده‌ای دیگر به شدت به خاطر متن خاص آن و انطباق بسیار زیاد آن با تعلیمات اسلامی و دلایل دیگر از اصل بودن این انجیل دفاع کرده اند، از جمله علمای شیعه، محمد صادقی تهرانی[۵۰] و محمد تقی بهجت [۵۱] و در علمای مصری مثل رشید رضا و یا سید عبد العلی موودی عالم پاکستانی و معتقدند که تغییرات تاریخی کمتری نسبت به اناجیل رسمی مسیحیت در مورد این انجیل اتفاق افتاده است.[۵۲] آیت الله محمد تقی بهجت در مورد این انجیل می گوید: انجیل برنابا با اناجیل اربعه مخالف است. جهات عجیبه و شواهد صدقی در آن است که خدا می داند چقدر به اسلام نزدیک است از جمله تحریم لحم خنزیر...بله دو سه جایی یادم می آید که این (کتاب) با اسلام مخالفت دارد. فقط چیزی که هست این است که این دو سه جا هم داخل در انجیل برنابا شده است...اما مخالفتهای صریحی با دیگر اناجیل دارد که سبب شده بگویند این انجیل مجعول است با آنکه هر کسی که این انجیل را ببیند یقین پیدا می‌کند که (قسمت)زیادش همان بیانات خود حضرت عیسی ع است...اگرچه الفاظ آن شبیه قرآن نیست، نه در معانی و نه در الفاظ اما خیلی شبیه به روایات عالی ما است...من انجیل برنابا را به زبان گرجی دیده ام که روی پارچه بوده و جلدش هم چرم نبود بلکه تخته (= چوب) بود. آقای مرعشی نجفی آن را به آقا طباطبایی داد و گفت این چند سال قدمت دارد؟ آقا طباطبایی گفت: حدس می زنم پانصد سال! که الآن هم پنجاه سال از آن تاریخ می گذرد. آقا مرعشی گفت: این را نگه داشته ایم تا اگر کسی را یافتیم که به زبان گرجی وارد بود آن را به فارسی یا عربی ترجمه کند. که هر چه قدیمی تر باشد به صحت و درستی نزدیکتر است... [۵۳]
جرم انجیل برنابا مخالفت شدید آن با تعالیم پولس است. این انجیل بر خلاف سایر اناجیل موضوع صلیب (به دار آویختن) مسیح را شدیداً انكار و آن را زشتترین نسبت ناروا به وی می داند. عنوان تثلیث را از میان می‌برد و توحید حقیقی الهى را اثبات می‌کند. برخلاف پولس كه شریعت عمل را نسخ کرد، تنها راه سعادت را داشتن توامان عقیده و عمل پاك می‌داند. وی با پولس که نجات امت را تنها مرهون محبت مسیح و اعتقاد به تثلیث می‌داند و به نام دین، مسیحیان را در انجام هر‌گونه عمل منافی عفت آزاد گذاشت (و به همین سبب در مدت کمی پیروان بسیاری پیدا كرد)، مخالف است. پس از اسلام جرم دیگرى نیز بر آن افزوده شد و آن بشارات صریح و مكرر آن در مورد طلوع نور قدسى محمّدى است. همه اینها سبب شد تا استفاده از این انجیل در بین مسیحیان متروک شود.[۵۴] لازم به ذکر است برخی محققان غربیِ معتقد به جعل نیز به خاطر ویژگیهای متن حتی اذعان دارند که این متن یک جعل فی البداهه در قرن ۱۴-۱۶ نیست بلکه معتقدند که منابع اولیه‌ای از فرقه‌های غیر رسمی در اختیار جاعل بوده‌است.[۵۵][۵۶][۵۷][۵۸] در حالی که مسلمانان مدافع این انجیل متن آن را مربوط به برنابای واقعی می‌دانند که تغییراتی در اثر نسخه برداری و ترجمه و ... در طول تاریخ بر آن اتفاق افتاده‌است. انجیل برنابا در ایران توسط دو مترجم ترجمه شده‌است، اولین ترجمه مربوط به علّامه حیدرقلی سردار کابلی از روی متنهای عربی و انگلیسی است و ترجمه دوم که جدیدا به بازار آمده از مرتضی فهیم کرمانی است. نسخه ترجمه شده توسط سردار کابلی به خاطر نثر قدیمی که دارد، بخش‌هایی از آن سخت فهم است، اما این اشکالات در ترجمه فهیم کرمانی وجود ندارد و ترجمه‌ای روان و امروزی ارائه شده‌است. فهیم کرمانی ترجمه این کتاب را به درخواست سید محمود طالقانی در زندان قصر انجام داده‌است. آیت‌الله طالقانی، دکتر خلیل سعادت (محقق مسیحی و مترجم انجیل برنابا به عربی)، سید محمد رشید رضا، سردار کابلی و جمشيد غلامی نهاد برای این کتاب مقدمه نوشته‌اند. ناشران انجیل برنابا:
نشر المعی(سردار کابلی)[۵۹] نشر نیایش(سردار کابلی)[۶۰] نشر صحیفه خرد(مرتضی فهیم کرمانی)[۶۱] پانویس
Kollmann, Bernd. Joseph Barnabas His Life and Legacy (Michael Glazier Books). New York: Liturgical, 2004. Print. page ۶۰ انجیل برنابا ابتدای کتاب
The Gospel of Barnabas and the Diatessaron از دانشگاه هاروارد
اعمال رسولان 4: 36
سردار كابلى - مقدمه انجیل برنابا - ص 47
محمد صادقی تهرانی - بشارات عهدین - ص 9 - انجیل برنابا - انتشارات شکرانه - چاپ 1390 انجیل برنابا ۲-۲۲۱:-۱
۳:۲۲۲ - انجیل برنابا
۳۰:۱۵-۲۱ - اعمال رسولان
۲۷:۹ - اعمال رسولان
فصل ۸ و ۲۴ - اعمال رسولان
جلد دوم دائرة المعارف انگلیسی (چاپ ۱۳ ص ۱۸۰) ذیل عبارت اپوکریفل لتریچز ذکر شده است،
جلد دوم دایرة‌المعارف انگلیسی چاپ ۱۳ ص ۱۷۹ و ۱۸۰
انجیل مرقس - فصل اول
انجیل برنابا - فصل ۸
صادقی تهرانی- محمد - بشارات عهدین - ص ۱۳-۱۵ - انتشارات شکرانه -چاپ ۱۳۹۰ انجیل برنابا - 15:97
انجیل برنابا - 16:97
انجیل برنابا 18:97
انجیل برنابا - 6:36
انجیل برنابا - فصل 97 - آیات 7-8-9
بشارات عهدین - محمد صادقی تهرانی - انتشارات شکرانه - چاپ 1390
L. Bevan Jones, Christianity Explained to Muslims, rev. ed. (Calcutta: Baptist Mission Press, 1964), ۷۹.
انجیل برنابا فصل‌های پایانی
انجیل برنابا فصل ؟ آیه ؟
The Crescent in Light of the Cross-Appendix ۳-Norman L. Geisler & Abdul Saleeb
Commentary on Authenticity and the Origin of Gospel of Barnabas-Evidence from Muslim History
انجیل برنابا باب ۴۳ آیات ۲۵ و ۳۱ ترجمهٔ سردار کابلی
انجیل برنابا باب ۴۲ آیهٔ ۵ ترجمهٔ سردار کابلی.
انجیل برنابا۵:۴۲
انجیل برنابا باب ۱ آیات ۱-۵
The Gospel of Barnabas by Gerhard Nehls -Internal Evidence-xviii
Spurious Gospel in Islamic Apologetics (by John Gilchrist)-The Messiah - Jesus or Muhammad?.
Reclaiming the Dead Sea Scrolls, Lawrence H. Schiffman, pp. ۳۲۱-۳۲۲
۳۹٫۰ ۳۹٫۱ ۳۹٫۲ Commentary on Authenticity and the Origin of Gospel of Barnabas-Evidence from the document ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ The Gospel of Barnabas-The Spurious Gospel in Islamic Apologetics-Quotations from Dante’s Inferno Inferno ۱٫۷۲
فصل‌های ۲۳، ۷۸، ۲۱۷ انجیل برنابا
Gospel of Barnabas, para 23 para 217 para ۷۸
Gospel of Barnabas, para ۱۳۵
fifth and sixth cantos of Dante Inferno
Gospel of Barnabas para ۱۷۸
انجیل برنابا، مقدمه، ترجمه سردار کابلی
انجیل برنابا۳:۱۱
قرآن سوره مریم آیه 23 (فاجاءها المخاض الى جذع النخلة قالت يا ليتني مت قبل هذا و كنت نسيا منسيا)
محمد صادقی تهرانی - بشارات عهدین - انتشارات شکرانه - چاپ اول 1390 مقدمه انجیل برنابا، گروه پژوهشی و تحقیقات خاتم 1386
از مقدمه انجیل برنابا، گروه پژوهشی و تحقیقات خاتم 1386 شابک: 964-6845-26-6
محمد صادقی تهرانی - بشارات عهدین - انتشارات شکرانه - چاپ اول 1390 Ragg, L & L (۱۹۰۷). The Gospel of Barnabas. Oxford. xiv.
Cirillo, Luigi; Fremaux, Michel (۱۹۷۷). Evangile de Barnabe. Beauchesne. pp. ۲۰۲.
Joosten, Jan (January 2002). «The Gospel of Barnabas and the Diatesaron». Harvard Tehological Review ۹۵ (۱): ۷۳–۹۶.
